Linda maakte laatst, op een shiftdag, een tekening van emotiebewegingen. De ups en downs die beleefd worden. Onze steeds variërende mentale staten, oftewel de menselijke ervaring. Die zich afspeelt tegen de eeuwige constante die je bent en ‘dus’ geen probleem is.
Linda tekende twee strepen om aan te geven dat ‘de mens’ graag wil dat zijn of haar gevoelens niet al te heftig zijn. Dat die gevoelens zich binnen een bepaalde bandbreedte bewegen. Niet te hysterisch gelukkig (althans niet de hele tijd) en niet te somber (althans niet te lang). En zeker niet onbetrouwbaar heen en weer vliegend 🙂 . We willen een persoonlijke balans. Desnoods met behulp van middelen.
‘Uppers’ bij somberheid en ‘downers’ bij al te grote hoogten. Al is het maar in de vorm van geforceerd opgezochte gedachten (‘je moet positief denken!’ of een eindeloos herhaald angstig ideetje: ‘nou…zó gelukkig zijn kan nooit lang blijven hoor!’).
Ik keek naar de tekening en herkende iets waar ik me een eeuwigheid geleden mee bezig hield: bewegingen op de financiële markten. En ook: de instrumenten waarmee voorkomen werd dat er al te grote verliezen ontstonden. Investeren met relatieve zekerheid. (Want uitschieters willen we wel, maar alleen naar boven. Grote winsten, hoera!). Daarvoor waren er een soort opties bedacht. Met het kopen van een ‘floor’ zorgde je voor een bodem onder het risico op verlies. Om de kosten daarvan te compenseren, verkocht je een ‘cap’ die direct geld opleverde, maar ook je mogelijke winst beperkte tot een bepaald niveau.
Zo’n cap en floor combinatie noemde je een collar. Het vormde de bandbreedte waartussen je verlies en winst kon bewegen.
En kijkend naar Linda’s tekening dacht ik: hé, zo’n collar willen wij op psychologisch gebied misschien ook wel creëren. Letterlijk een halsband of kraag omdoen uit angst voor de uitschieters van de menselijke ervaring. Met psychofarmaca bijvoorbeeld. De ‘uppers’ en ‘downers’. Of door (figuurlijk) in een hoekje te blijven zitten zodat je ‘veilig’ bent. Met het idee dat je zo minder risico loopt op angstige of depressieve gevoelens. Zo’n collar beperkt dan niet alleen de bewegingsvrijheid van emoties, maar van de hele mens.
En het berust allemaal op een misverstand.
Het misverstand dat je psyche en de bewegingen daarvan beheerst moeten worden, in plaats van begrepen en gezien voor wat ze zijn. Zodat ze in volledige vrijheid beleefd kunnen worden. En door dat laatste kan er, paradoxaal genoeg, meer balans bloot komen te liggen. Meer rust en ruimte. Helemaal vanzelf, heel natuurlijk. Omdat dát is wat je bent achter al die bewegingen.
p.s. van een deskundig econoom kregen we het bericht dat ‘de derivaten die in dit blog genoemd worden de beweeglijkheid van de koersen en de onzekerheid op macro niveau alleen maar sterk hebben doen toenemen. Iemand noemde ze ooit financial weapons of mass destruction. Misschien geldt dit voor de pogingen om gevoelens te controleren ook? Dat wil zeggen: die pogingen creëren uiteindelijk meer volatiliteit in de gevoelens?’ Mooie mijmering voor de psychofarmaceutische industrie!
