In de meest recente driedaagse Dieper Inzicht lieten we een hilarisch filmpje zien van Peter Kay waarin je, wat mij betreft, heel duidelijk kunt zien wat er gebeurt als je (van tevoren) denkt te weten wat er gezegd of, in dit geval, gezongen wordt: je kunt gewoon niets anders meer horen. Je hebt een instructie gekregen en een conclusie getrokken over wat de woorden zijn. Dat zingen ze dus. ‘Prima’, zegt het brein, ‘dan hoor je dat’.
Er is uiteraard een verklarende theorie die deze werking van het brein uitlegt, maar voor dit blog is dat niet eens zo interessant. Want dan verzanden we al gauw in ‘zo werkt het brein nu eenmaal’ en ‘ik ben dus hulpeloos’ of ‘ik moet dus mijn brein anders trainen cq. inrichten’ (waarmee, denk ik dan wel eens, met hetzelfde brein?) Dat kan makkelijker.
Ik wil het graag ‘breder’ zien en tegelijkertijd praktisch maken met het volgende voorbeeld: iemand beschreef laatst een situatie. Er was een conversatie gevoerd en er waren gedachten opgekomen over de situatie en de conversatie. Die gedachten hielden een conclusie in. En die werd als de waarheid gezien. En gevoeld uiteraard, in dit geval als een enorme kramp.
Zo werkt het kennelijk. Je denkt te weten wat er in het leven gezegd wordt. Net als in het filmpje.
Maar wat ik opmerkelijk vond: de conclusie die getrokken werd (‘ik word buitengesloten’), was er eentje die al vele malen eerder door dezelfde lieverd was getrokken. In allerlei verschillende omstandigheden en bij communicatie vanuit heel veel verschillende mensen. Alsof de komiek Peter Kay steeds opnieuw díe woorden in haar oor fluisterde.
Onschuldig, onbewust, werd steeds hetzelfde geloofd en dus gehoord! Een ouwe, eindeloos herhaalde en herkauwde conclusie: ‘ik word buitengesloten’. En het had net zo goed een andere conclusie kunnen zijn; één van de miljarden mogelijke conclusies. Of GEEN conclusie! Het niet weten! Nog makkelijker! Misschien kun je dan écht luisteren. Maar nee, steeds opnieuw werd dit gehoord en gevoeld. Ik word buitengesloten. Ook jammer.
Daarom is het wat mij betreft zo nuttig en, ook weer, praktisch om stil van binnen te zijn of, als dat geen optie lijkt, in ieder geval te twijfelen aan je conclusies. Aan wat je denkt te horen.
Ieder mens heeft de ingebouwde mogelijkheid om steeds opnieuw te kijken en opnieuw te luisteren. Ieder mens heeft de ingebouwde optie om een andere conclusie te trekken, of, waarom niet en het lijkt wellicht gewaagd, GEEN conclusie. Vermoedelijk zit je dan dichter bij de ‘waarheid’ van het niet-weten. Van het geen idee hebben. Van voorbij gedachten kijken of verblijven.
Moeilijk, zeg je? Hmm…zou dat ook een ingefluisterde conclusie zijn waardoor je niets anders meer kunt zien en horen? Just wondering…
Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
