Luisterend naar mensen die over medemensen praten, viel mij iets op:
Het is heel makkelijk om de ‘ander’ (welke ander? 🙂 ) in te schatten of in een categorie in te delen op basis van waargenomen gedrag. Ik noem niet of niet genoeg eten. Ik denk aan agressiviteit. Het kan ook een actie of uitspraak van een ander zijn die we ervaren (waarnemen, beoordelen) als onbeleefd, niet attent of gewoon ‘vervelend’.
Vervolgens zou je dat gedrag kunnen bespreken en wellicht veroordelen of vergoelijken. Goed- of afkeuren. Aan- of ontmoedigen. Proberen te controleren of af te leren. Dat is nu nog vaak de gekozen weg.
Ons alternatief is begrijpen hoe de menselijke ervaring tot stand komt: er is een gedachte/gevoel, daar wordt belang aan gehecht (het wordt geloofd, er komt een verhaal en een betekenis bij, er vindt identificatie plaats) en dan volgt actie. Gedrag. En dat is altijd het beste wat deze persoon in dit moment kan doen. Anders werd er wel wat anders gedaan.
Gezien het feit dat gedachten en gevoelens altijd in beweging zijn en wetend dat de gehechtheid aan en de identificatie met die gedachten en gevoelens kunnen wegvallen, heeft het wat mij betreft dus weinig nut om een ander in te schatten, in te delen of te be-/veroordelen op basis van gedrag dat uit deze dingen voortvloeit. Deze weg is gewoon niet handig. Al doen we het voortdurend in families, in werkomgevingen en zelfs professioneel als ‘behandelaar’. Syd Banks was hier heel duidelijk over: “Toen psychologen gedrag gingen onderzoeken raakten ze hopeloos verdwaald.” In mijn ogen kunnen we beter terugkeren naar de kern.
De kern is het begrip van de totstandkoming van de menselijke ervaring (3 principes). Voor mij houdt dat direct compassie voor de medemens in (zonder een spirituele deurmat te worden). Want ervaren we niet allemaal gedachten en gevoelens waar we aan gehecht zijn of waar we ons mee identificeren, waarna we ‘onhandige’ (?) of ‘onaardige’ (?) dingen doen? Ja toch?
Bovendien zien vaak nóg iets fundamenteels over het hoofd als we elkaar beoordelen op gedrag: het feit dat ‘jij’ de waarnemer bent en degene die er wat van vindt. Op basis van je eigen gedachten, gevoelens, gehechtheden en identificaties. Vlak die rol niet uit :-).
Bij het kijken naar ‘waar het gedrag vandaan komt’ kunnen we met inzicht in en op basis van de 3 Principes eigenlijk heel eenvoudig en eenduidig wijzen op het feit dat dit voortvloeit uit (een misverstand over de aard van) gedachten en de aard van je ware natuur. En daar praten we dan rustig over, na het zélf gerealiseerd te hebben.
