Ik las laatst op LinkedIn een bijdrage van iemand die zich bezighield met eetstoornissen. Daar zat de zinsnede in ‘kijken hoe de eetstoornis zich ontwikkelt’. En het laatste wat ik wil is moeilijk doen over woorden, maar het inspireerde mij wel tot dit stukje. Omdat het ook makkelijker mag, rondom het fenomeen ‘eetstoornis’. Natuurlijker. Inzichtelijker. Minder rigide. Meer ontspannen.

Neem het gegeven dat we vaak net doen alsof een eetstoornis (of een andere stoornis) van zichzelf iets IS. Een entiteit of zo. Die zelf ook iets doet. Jou overvalt en zich aan je vastklampt. Zich ontwikkelt. Van kwaad tot erger. Van vriend (vanwege het houvast) tot vijand. En als de ‘stoornis’ eenmaal een vijand is geworden behoeft ‘ie natuurlijk bestrijding. Het liefst zo vroeg mogelijk, voor die stoornis uit z’n voegen is gegroeid.

We praten erover alsof de eetstoornis een natuurverschijnsel is, gelijk aan een boom of bloem die uit een zaadje groeit. En die, als het een ongewenste boom of bloem is, heel vroeg, met wortel en al, uitgeroeid moet worden. Of in de kiem gesmoord. Vóór het je tuin overwoekert terwijl jij er (machteloos?) naar zit te kijken hoe dat gebeurt.

Ik vind het een gekke en niet kloppende insteek. Contraproductief ook. Is er wel eens iets kleiner of makkelijker geworden door er iets vasts van te maken in je gedachten en er vervolgens jarenlang hard tegen te vechten? Intern of extern? Het beeld wat geschetst wordt giet het idee van een eetstoornis in beton. En dat mag meer vloeibaar, zoals de menselijke ervaring van zichzelf ook IS.

Er zijn gedachten en gevoelens die worden geloofd en gedrag dat logisch geacht wordt, gebaseerd op dat geloof. Eten of niet eten. En laten we vooral NIET naar dat gedrag kijken.

Als jij een paar dagen niet eet, maar je noemt het toevallig detoxen, heb je dan een eetstoornis? Of is er dan simpelweg een idee in je hoofd dat goed voelt/klinkt en gedrag dat daarbij komt kijken?

Als je een keer bang zit te zijn en je ogen dichtdoet bij een horrorfilm, heb je dan een angststoornis die uit kan groeien tot een onbeheersbaar monster? Of heb je dan simpelweg een film op je netvlies die spannend is en écht lijkt, de fysieke uiting die daarbij hoort (angstig gevoel) en gedrag dat jij logisch vindt (ogen dicht)?

Gedrag zegt helemaal niets. Ideeën waar het uit voortvloeit ‘veroorzaken’ alles.

Nu zou je hieruit kunnen concluderen dat je ‘dus’ aan je ideeën moet werken. Deze veranderen in de juiste ideeën (juist volgens wie, is dan al de vraag die direct opkomt. Juist volgens de therapeut? Juist volgens de cliënt? Volgens de ouders? Volgens een bepaalde cultuur? Juist volgens de wetenschap en zo ja, welke dan?) Hm. Er moet hier iets te zien of realiseren zijn wat meer fundamenteel is!

Bijvoorbeeld kennis van de werking van de menselijke ervaring. Die wij uitleggen aan de hand van 3 principes: je leeft, je bent bewust en je denkt/voelt.

Gedachten en bijbehorende gevoelens stromen ‘door je heen’. Wie zich daar bewust van is (en dat ben je al, anders kon je die gedachten en gevoelens niet ervaren!) hoeft er geen gedrag op te laten volgen. Ook al blijven dezelfde soort gedachten en gevoelens nog een tijd voorbij komen. Dat lijkt een beetje/een tijdje oefenen te vereisen. De gedachten denken, de gevoelens voelen en daar niets mee doen. Ze niet serieus nemen of geloven, maar dieper kijken.

Weten dat alleen de belangstelling die je voor die gedachten toont, de identificatie ermee en het geloof erin maakt dat het allemaal zo écht lijkt. Logisch; denken vormt jouw tijdelijke realiteit.

Tegelijkertijd nodigen we je dan uit om te kijken naar wie je nu werkelijk bent. Voorbij dat lijf, voorbij je aardepakje. Voorbij de inhoud van gedachten en gevoelens. Wie weet ontdek je daar een prachtige, immense stilte. Een Bron waar alles in opkomt en weer verdwijnt. Dat wat jij werkelijk bent.

Wie die kant opkijkt, naar de stilte luistert, ziet hoe het werkt en realiseert dat hij of zij helemaal oké is onder die gedachten en gevoelens, en óók middenin een storm van gedachten en gevoelens, heeft iets fundamenteels te pakken. Waarbij het gedrag kan wegvallen. Beetje bij beetje of in één klap.

Net als de gekke gewoonte van de psychologie en psychiatrie om van gedachten en gevoelens en gedrag een (eet)stoornis te maken en te geloven dat die ‘zich ontwikkelt’.

Afbeelding van Stefan Keller via Pixabay

Share This