Wandelend in het bos kwamen er laatst een heel aantal inzichten, uitspraken en mijmeringen bij elkaar. Hopelijk kan ik er een min of meer helder stukje over schrijven :-). Ik dacht aan de wijze woorden van Shakespeare ‘nothing is either good or bad but thinking makes it so‘ uit Hamlet. Een fijne reminder voor wie verstrikt raakt in oordelen en niet meer voorbij zijn of haar meningen kan kijken: niets is van zichzelf goed of slecht, maar het denken maakt dat er van.
Een fijn praktisch voorbeeld vind ik altijd het fenomeen ‘liegen’. Dat keuren we over het algemeen af, totdat we een gegronde reden hebben (het is 1944, je hebt onderduikers en de Gestapo belt aan met de vraag of er Joden in huis zijn.) Dan is liegen juist goed en zelfs misschien bewonderenswaardig. Afhankelijk van welke partij je het vraagt natuurlijk. En daarmee komen we in ingewikkelde discussies terecht. Wij doen liever een stap terug, naar de eenvoud.
‘Nothing is either good or bad but thinking makes it so‘ haakt natuurlijk heel erg aan wat de metafoor van de 3 principes ons kan doen realiseren. Die 3 principes zeggen niet dat je niet mag oordelen, geven geen goed- of afkeuring, bieden geen fris perspectief in de vorm van een gedachte die wij je aangeven, maar gaan nog een stapje verder en vertellen eenvoudigweg dat AL het onderscheid (alle vorm, alle tegenstelling, alle contrast) een gedachte is.
De wereld van de vorm (‘onze wereld’) bestaat bij de gratie van Denken en dus bij de gratie van tegenstellingen. Het goed en kwaad van Shakespeare, maar ook het onderscheid tussen de vorm en het vormloze. De non-dualiteit bestaat omdat er schijnbaar dualiteit is. Er is geen licht zonder donker. Geen hoog zonder laag. Geen ik zonder jij. Dat was mij allemaal al best duidelijk en helder.
Wat een nieuwe realisatie leek te zijn, was dat ook een vraag alleen kan bestaan bij de gratie van een antwoord. En dat een probleem alleen kan bestaan omdat er een oplossing is. Terug naar Shakespeare, zouden we kunnen zeggen: niets is een probleem of een oplossing, alleen het denken maakt dat er van. Niets is een vraag of een antwoord, alleen het denken maakt dat er van.
Dat was even een “huh, wat? Wacht…”momentje. Waarna ik terugdacht aan wat een lieve vriendin die in de psychiatrie werkt laatst opmerkte. Zij zei: het lijkt wel alsof het probleem dat mensen ervaren en beschrijven juist de oplossing is. Zo werkte zij met iemand die meldde NIETS te willen. Zou dat probleem niet net zo goed de oplossing kunnen zijn? Zoals goed net zo goed slecht kan zijn? Zonder hier een omdenk-oefening van te maken? Zonder ‘een ander perspectief’ in te nemen? Ik dacht ook aan verslavingen die we als problematisch bestempelen, maar voor de persoon om wie het gaat eruit ziet als de oplossing voor een ongewenst gevoel.
Zou het kunnen zijn dat er in wezen geen onderscheid tussen vraag of antwoord is (alleen het denken wekt die indruk)? Zou het kunnen zijn dat er in wezen geen verschil is tussen problemen en oplossingen (alleen het denken wekt die illusie?). Ik werd er stil van 🙂 .
Image by Fathromi Ramdlon from Pixabay
