We zijn als mensen allemaal conceptgeneratoren. We strooien het ene na het andere rond. In vrijwel elk gesprek vinden we wel een gaatje voor een concept. Als er al eentje bestaat roepen we die, maar anders bedenken we er net zo makkelijk een.
Met ‘concept’ bedoel ik een uitspraak waarvan we als mensen (vaak collectief) denken dat het de onwrikbare waarheid is. Zo’n stelling waar je voor je gevoel voor geen mogelijkheid een tegenargument op zou kunnen bedenken. Het is gewoon zo. Denken we.
Neem bijvoorbeeld het concept “Een relatie is hard werken”, dat klinkt op het eerste gezicht best logisch, toch? We horen het in ieder geval regelmatig voorbij komen. Het lijkt nu eenmaal zo te zijn dat je je best moet doen om een goede, sterke en gelukkige relatie te hebben. Soms koppelen we er dan voor de lol nog wat concepten aan: “Het is belangrijk om meningsverschillen uit te praten” en “Je moet nooit naar bed gaan als je boos bent”, om er maar een paar te noemen.
Maar ook op andere gebieden bestaan er allerlei concepten. Een paar voorbeelden zijn:
- “Echte vrienden doen zoiets [vul in wat van toepassing is] niet”
- “Voor wat hoort wat”
- “Dat is zonde van je [tijd/geld/moeite]”
- “Ik kan niet meteen slapen als ik thuis kom, want dan moet ik eerst nog tot mezelf komen”
Helaas beperken we onszelf enorm door continu na te denken over dit soort dingen: geloof je dat een relatie hard werken is, dan is er vast iets mis is met de jouwe als het soepel verloopt. En ga je misschien wel problemen verzinnen om te zorgen dat je hard genoeg kan werken. Of ga je door met ruzie maken (praten was goed, weet je nog?) als je eigenlijk heel erg moe bent en dat beter niet zou kunnen doen.
Als je ook in die andere vier concepten gelooft word je boos op een vriend als hij iets doet dat niet past bij wat je hebt opgeslagen in de categorie ‘wat goede vrienden niet doen’, doe je nooit iets ‘zomaar’, besteed je alleen tijd aan dingen waarvan je zeker weet dat je er wat uit zult halen (ook al zou je véél liever iets anders doen) en kan je nooit eens lekker gaan slapen als je thuiskomt en moe bent, want je moet eerst nog even ‘tot jezelf komen’.
Zonde!
We vergeten hierbij namelijk waar de concepten in eerste instantie vandaan kwamen – ooit waren het slechts (zelfbedachte) gedachten die iemand uitsprak. Het klonk logisch en dus zijn we het maar blijven herhalen met zijn allen, want we bevestigen graag elkaars gevoelens. Volledig onschuldig.
Dat iets steeds herhaald wordt betekent echter niet dat het ook daadwerkelijk de waarheid is. Waarom zouden relaties niet leuk en rustig mogen zijn? Waarom moet je alles uitpraten? Steeds maar over hetzelfde onderwerp doorzagen kan je relatie ook minder fijn maken. Terwijl het objectief niet perse nodig is om je erin vast te bijten.
Als het toch allemaal zelfbedacht is – en misschien niet waar – dan kunnen we er best wat minder waarde aan hechten. Gewoon met de stroom van het leven mee dobberen en genieten van wat we hebben. Doen wat in het moment voelt als de juiste beslissing. Stukken makkelijker, als je het mij vraagt. 🙂
