‘Als… dan’ denken is een kerngedachte waarmee ondernemers zichzelf graag opjagen om vooral maar op tijd actie te ondernemen. Of het nu uitkomt of niet. Of we nu zin hebben in die actie of niet. Of we er tijd voor hebben of niet. “Als ik nu geen actie onderneem dan heeft dat gevolgen!” voorspellen we collectief. Maar is dat wel zo?
We hebben blijkbaar een grote glazen ondernemersbol waarin we de toekomst voorspellen. We voorspellen dat het nooit wat wordt met ons bedrijf, dat we het aantal uren niet gaan halen, dan haal ik mijn omzet niet, dan lopen klanten bij me weg, dan kan ik mijn hypotheek niet meer betalen, ga ik failliet.
Wat er vaak gebeurt bij dat ‘als… dan’ denken, dat er niet één argument is, maar dat er eigenlijk een rits aan argumenten is. Ik noem dat graag een gedachtentrein. Er komt één ding in je op (“ik moet die promotie nu doen”, “ik moet deze workshop nu kenbaar maken aan de wereld anders krijg ik hem niet vol”). Daar is nog niet zoveel mis mee, met zo’n gedachte. Maar we koppelen wagonnetjes aan dat eerste locomotiefje (“Want als ik nu die workshop niet kenbaar maak dan zijn er te weinig mensen in mijn workshop. Als er te weinig mensen zijn in mijn workshop dan denken mijn klanten dat ik geen goeie workshop geef”).
Zo koppelen we er nog een heleboel wagonnetjes aan. En we zien niet dat die wagonnetjes niet kloppen. De eerste gedachte “als ik de workshop niet promoot dan komt er niemand naar toe” klinkt heel reëel. Maar heb je je wel eens gerealiseerd dat het ook morgen zou kunnen? Als je een beetje lijkt op hoe ik vroeger was, dan grijpt het idee dat het ook morgen zou kunnen je naar de keel. Nee! Morgen is te laat, het moet drie weken van tevoren!
Dat ‘als… dan’ denken voelt zo waar, zo stressvol en zo angstaanjagend. Dat je jezelf geen enkele flexibiliteit meer geeft om het morgen te doen. Of om het anders te doen. Omdat je in je hoofd (uitsluitend in je hoofd) al onder een brug ligt in een kartonnen doos. Waar je arm bent en niemand van je houdt. Het gevolg is dat je star bent, star staat. Dat lijkt stevig. Maar wat veel prettig leeft en veel beter onderneemt is als je lekker flexibel bent. Een beetje meebuigt.