Op Twitter las ik een heerlijk bericht. Het was geschreven naar aanleiding van de publicatie van een foto van de paus in een geweldig hippe, witte gangsterjas. Uiteraard (?) was het een gemanipuleerde foto, maar het resultaat zag er heel echt uit. Knap gedaan door de maker, gebruikmakend van de nieuwste Artificial Intelligence.
Een vrouw twitterde in dit kader bezorgd: De AI-foto van de paus was voor mij hét moment waarop ik dacht: nu komt de wereld in een nieuwe fase, waarin we praktisch niet meer kunnen vertrouwen op de echtheid van teksten, foto’s en filmpjes. Zonder regelgeving (en die zal te lang op zich laten wachten) wordt dit een ramp.
Ik kan me voorstellen dat deze angstige gedachte was opgekomen. En ook de reactie was begrijpelijk: REGELGEVING! Het lijkt me alleen niet de handigste of meest praktische aanvliegroute.
Want als we in alle rust kijken wat we écht en altijd kunnen vertrouwen zal dat nooit iets in de vorm zijn. Geen enkel nieuwsbericht, geen enkel beeld en geen enkel verhaal over verleden, heden of toekomst is te vertrouwen. Wie ze ook geproduceerd heeft. Wat je er ook in meent te zien of uit kunt concluderen. Want het kan allemaal, met opzet of in onschuld, gemanipuleerd zijn. Al is het maar door persoonlijke perceptie, interpretatie en projectie. Of nu dus door Artificial Intelligence.
De fotograaf kiekt misschien die ene vechtpartij in de stad, maar niet de honderden straten waarin vredig wordt samengeleefd. En wie weet is het een vriendschappelijke worsteling waar we naar kijken. Een nieuwsbericht kan een ooggetuigenverslag zijn van een ter plaatste aanwezige journalist, maar heeft die alles gezien? Met iedereen gepraat? En hoe kijkt hij of zij? Met welke belevingsbril? Realiseren we ons wel dat een verhaal of beeld uit verleden het heden inkleurt en de toekomst ook alvast (zolang we tenminste niet helder zijn over de werking van het denken?).
Gelukkig kunnen we ‘de andere kant’ opkijken, naar de bron van alle vormen. En leren (?) vertrouwen op het vormloze.
De reactie van regelgeving is een oude bekende. Er wordt, intern in de mens (kijk maar naar bijvoorbeeld anorectisch of OCD-gedrag) en extern lijkend in de buitenwereld (door overheden en andere instanties), steeds meer aan regelgeving gedaan. In een soms wanhopige poging om controle te krijgen over de vorm. Het zal mislukken. Niet omdat de regels niet werken of niet nagevolgd zullen worden, maar omdat controle een illusie is.
En dat is goed nieuws; wie wil er nu de krampachtigheid van controlepogingen als er de vrijheid is van nieuwe creatie in elk moment?
Afbeelding van manfred Kindlinger via Pixabay
