We zijn gewend om de wereld te leren begrijpen met gebruik van ons intellect. Allerlei zaken en concepten van alle kanten te bekijken. Omdat waar wij het over hebben echter niet op die manier gesnapt kan worden, werken wij met voorbeelden en metaforen als we praten over de menselijke ervaring. En op dezelfde ‘manier’ proberen we te verwijzen naar de pure liefde of eenheid daarachter.
Zo vinden wij die drie principes een handige metafoor om te beschrijven hoe Denken in Bewustzijn de illusie schept dat er iets anders is dan Mind. We gebruiken bekende metaforen als de film en het projectiescherm en regelmatig komen er ook nieuwe metaforen in ons op. Die metaforen zelf zijn uitsluitend een hulpmiddel dat op enig moment ‘aanslaat’ of niet. Je hoort er iets compleet nieuws in of niet. Het is geen uitnodiging om over de metafoor te discussiëren of een opdracht om ze te analyseren. Want daarmee schieten we letterlijk ons doel voorbij. Gaan we in ons hoofd zitten in plaats van in alle rust en stilte te kijken waarnaar verwezen wordt.
Zo sprak ik jaren geleden wel eens over keuzes maken. Al realiseer ik me dat ‘wij’ en onze keuzes niet bestaan; soms kan het zo echt lijken dat het praktisch is om daar iets over te zeggen. Een bruggetje slaan, noem ik het. Bijvoorbeeld dat je welzijn gegarandeerd is en gegarandeerd niet in de omstandigheden zit. Of dat keuzes gewoon spontaan opkomen, na eindeloos nadenken en ellenlange voors-en-tegens lijstjes maken of simpelweg nu. Of dat leven zich ontvouwt en wij met geen mogelijkheid kunnen weten hoe en wat en wanneer en met wie. Dit zou zomaar kunnen leiden tot minder keuzestress en meer helderheid.
De metafoor die mij destijds logisch leek, was het ‘broccoli en postelein’ verhaal. Waarmee ik aangaf dat je in je menselijke vorm voorkeuren hebt en dat daar niets mis mee is. Als mij broccoli en postelein worden aangeboden kies ik gewoon broccoli. Vind ik lekkerder. Ik hoef de postelein niet te verguizen, ik hoef geen betoog af te steken over hoe vies ik postelein vind en ik hoef andere mensen niet te weerhouden van het kiezen van postelein. Er is ook geen noodzaak tot het noemen van de voordelen van broccoli, het verdedigen van deze groente of een verklaring geven voor mijn voorkeur voor broccoli. Vul nu voor broccoli en postelein gerust jouw dilemma van het moment in en zie hoe ingewikkeld je hoofd juist deze keuze probeert te maken met allerlei tegenwerpingen, aarzelingen, overwegingen en zijwegen. Geinig hè?
Goed. Het was voor sommige mensen op sommige momenten een handige metafoor. Het maakte de dingen eenvoudig en helder. Een kenmerk van inzicht. Andere mensen, of dezelfde mensen op andere momenten, gingen de metafoor misbruiken. Dan werd de voedingswaarde van postelein en broccoli opeens het onderwerp van gesprek. Of de gevolgen van eenzijdig eten als je alleen maar broccoli verorberde. Om aan te tonen dat het allemaal niet zo eenvoudig was, ging men volledig aan het feit voorbij dat het in essentie helemaal niet over de metafoor ging.
Of men ging proberen de ‘broccoli versus postelein’ toe te passen op een situatie die helemaal geen keuze inhield. Ik schud even een willekeurig voorbeeld uit mijn mouw (niet uit de praktijk!): een vrouw die mishandeld wordt door een man zou dan zeggen dat de mishandeling postelein was en ze zo naar broccoli verlangde. Maar dat is geen keuze. De keuze is: in de relatie blijven of opstappen. Of iemand die gezakt is voor zijn examen zou kunnen roepen: zonder diploma door het leven vind ik postelein! Maar hier is geen sprake van een keuze. De keuze is: het examen overdoen of niet.
Waarom nu dit lange verhaal? Gewoon omdat we vaak opmerken dat mensen de metafoor willen uitdiepen (wat is nu precies Mind? Evolueert dat ook? Kan het scherm waarop de film wordt geprojecteerd niet een keer scheuren?) in plaats van te kijken waarnaar gewezen wordt. Of de metafoor willen toepassen op een moment of omstandigheid waar deze niet ‘passend’ voor is. Leuk hè, het menselijk brein en onze gewoontes. Handig in de praktijk en routinematig handelen, overbodig in het (her)ontdekken van welzijn, liefde, geluk en rust.
