We beweren soms met grote stelligheid dingen die we als feiten zijn gaan zien . We steunen een uitspraak op Facebook of Twitter met een ferm: ‘Zo is het!’ Niks mis mee natuurlijk, maar eigenlijk wel een heel interessant fenomeen om eens naar te kijken. Zeker als we datgene wat we als feit communiceren ergens gelezen of gehoord hebben in plaats van zelf ervaren. Eigenlijk vertellen we dan een gedachte door. Een gedachte die op papier of een digitaal medium is gezet. Een prachtig of afschuwelijk verhaal. Droge ‘feiten’ of (immer gekleurde) meningen.

En ik weet niet hoe het bij jou zit, maar als ik naar de afgelopen ruim vijftig jaar kijk, zijn er hier nogal wat gedachten opgekomen, geloofd en weer verdwenen. Ik vermoed dat dit bij iedereen het geval is. We leven in een wereld van gedachten. Dat herkennen we vaak niet omdat ze er zo realistisch uitzien en dus gaan we met gedachten aan de haal alsof ze écht en waar zijn. Alsof ze betrouwbaar materiaal zijn waar je op kunt bouwen. Terwijl dat denken maar wat doet, goed bekeken.

Check: ben jij wel eens van gedachten veranderd? Of je dat nu ‘voortschrijdend inzicht’ noemde of ‘volwassen worden’? Hoe weet je eigenlijk of dat wat je denkt, dat wat je ergens leest of dat wat je in je opvoeding, scholing of cultuur hebt meegekregen ‘waar’ is? Hoe weet je dat?

Natuurlijk kunnen we zeggen:”ik zie het toch!” of “het voelt waar” of “dat weet toch iedereen” of “dat is bewezen!” of “dat is nu eenmaal zo!” maar dat zijn te makkelijke dooddoeners, wat mij betreft. Er is vast iemand in de wereld die iets anders ziet, iets anders voelt, iets anders weet, iets anders bewezen acht of vindt dat het anders is.

Geliefde zegt wel eens, in gevallen waarbij wordt vastgehouden aan concepten die gelezen en geleerd zijn en geponeerd worden als waarheden: “ik heb boeken waar iets heel anders in staat. Wil je die lezen? En wordt dát dan ook waar voor jou? Zal ik zelf eens iets voor je schrijven?” Het is interessant om te zien hoeveel weerstand er soms is om je eens vrijblijvend af te vragen of dát (en uiteindelijk alles!) wat je geloofd hebt, uiteindelijk niet de absolute waarheid is. Hooguit een tijdelijke, relatieve waarheid. Zodat je open kunt staan voor iets anders, wat voorbij concepten en geloof ligt. Voor de mogelijkheid om te leven zonder het houvast aan waarheden op het niveau van de (belevings)wereld. Om gebruik te maken van, of eigenlijk: te leven ALS de altijd beschikbare wijsheid in het moment.

Zelf heb ik gemerkt dat ons verstand helemaal niet betrouwbaar is als het gaat om waarheden onderscheiden van leugens. Er komt een willekeurige gedachte op als ‘ik ben niet goed genoeg’, misschien als reactie op een afkeurende blik van een opvoeder, en we geloven die gedachte. En handelen op basis van dat geloof. Soms jarenlang. Er gaat in een flits een angstige gedachte over een mogelijke toekomstige gebeurtenis voorbij en we geloven ‘m. En gaan vast zitten stressen op basis van die voorspelling. In onze opleiding van afgelopen jaar mijmerde een trainee:’volgens mij geloof ik alles wat er opkomt, qua gedachten’. Wellicht werkt dat ook zo. Is er niet eens een keuzemoment. Wordt alles wat opkomt gewoon geloofd en beleefd.

Gelukkig kan dit mechanisme wél begrepen worden. Dan is er opnieuw kijken. Terugvallend in de stilte vóór gedachten. Op z’n minst twijfelen aan wat zo waar lijkt en zo echt voelt, in plaats van automatisch te reageren en handelen. Zeker wanneer het wringt en schuurt; een teken dat er iets gedacht, geloofd en gevoeld wordt wat vér bij onze ware natuur vandaan ligt (en nee, dat is op zichzelf geen enkel probleem, want het is maar een gedachte).

Misschien ontdek je ook dat alleen je behoefte aan houvast het logisch maakt om te geloven in en vast te houden aan wat iemand anders geschreven heeft. In plaats van hier en nu te ervaren wat er te ervaren valt en erop te vertrouwen dat er een respons volgt op wat zich aandient omdat je in essentie het hele Leven zélf bent en geen afgescheiden deeltje daarin.

Op het relatieve niveau, op het niveau van de wereld van de vorm, bestaat er helemaal geen waarheid. En neem dat niet van mij aan, want dan geloof je weer wat ik schrijf. Durf zelf te twijfelen aan alles wat gedacht, gezegd en geschreven wordt. Niet om bewust en voortdurend ‘kritisch’ te zijn, maar om van binnenuit vrijheid te ont-dekken in dat wat onveranderlijk, ongelooflijk en onbeschrijflijk is.

Image by PublicDomainPictures from Pixabay