Toen ik dinsdag op het station in Amersfoort twee BOA’s achter een mevrouw zag aanrennen die haar daarna van zéér dichtbij een reprimande gaven voor het niet dragen van een mondkapje, viel mij dit blogje direct in. Omdat ik getuige was van waar we allemaal op enige manier, op enig moment of in enige mate wel ervaring mee hebben: we zeggen dat we iets doen of laten vanwege een gegeven (in dit geval hoorde ik de term ‘Corona’ uit de mond van een handhaver komen) maar we doen het eigenlijk vanwege het geloof in regels.
En daar zit een groot en essentieel verschil in. In bovenstaand voorbeeld was het overduidelijk dat er helemaal niet gehandeld werd vanwege het gegeven van de aanwezigheid van een virus (want dan hadden de BOA’s afstand gehouden lijkt me), maar vanwege het geloof in maatregelen waarvan iemand bedacht heeft dat ze nuttig of noodzakelijk zijn. En daar is iets fundamenteels in te zien. Laten we er even naar kijken om iets helder te krijgen. Om iets makkelijk(er) te maken. Met verschillende voorbeelden.
Veel (alle?) religies gaan uit van het gegeven van iets Goddelijks. Hoe je dat ook noemt. Tegelijkertijd hebben die religies allerlei regels, rituelen en geboden daaromheen bedacht. Om het Goddelijke te eren of te her-inneren. Wat we soms zien is dat degenen die een religie aanhangen dat gegeven uit het oog verliezen. We zeggen dat we iets doen of laten vanwege dat Goddelijke, maar eigenlijk doen of laten we dat vanwege het geloof in de regels die erbij bedacht zijn. Of dat nu een bepaalde frequentie van bidden is of het stenigen van een medemens. En vervolgens wordt er op elkaar gelet of de religieuze regels wel worden nageleefd. Terwijl het gegeven (in dit geval het Goddelijke) wellicht, of eigenlijk wel zeker, helemaal niet gediend is bij al die regels, rituelen en geboden.
Kun je ook echt, eerlijk en rechtstreeks je doen en laten baseren op het eigenlijke uitgangspunt? Dat ‘Goddelijke?’ Is het geloof in de regels eromheen niet het paard achter de wagen spannen?
Een ander voorbeeld. Wie een kind opvoedt, doet of laat soms dingen met de verklaring: ‘dat doe ik voor mijn kind’ of: ‘dat soort dingen doe je gewoon voor je kind’. Of we leggen het kind regels op met het idee dat het voor zijn of haar eigen bestwil is. Ook hier hebben we, bij nadere inspectie, heel vaak te maken met een uitgangspunt dat niet klopt. Niet het welzijn van het kind, maar een regel die jij aan opvoeden en de ouderrol hebt verbonden. We zeggen dan zomaar iets als: ik blijf thuis vanwege mijn kind, terwijl we bedoelen dat we thuisblijven omdat we waarde hechten aan een idee, een geloof over opvoeden. En vergeten dan om steeds opnieuw te kijken waar het écht om draait.
Kun je ook echt, eerlijk en rechtstreeks je doen en laten baseren op het eigenlijke uitgangspunt? Dat (welzijn van het) kind? Is het geloof in de regels eromheen niet het paard achter de wagen spannen?
Soms voelen we ons onveilig of onrustig, realiseren ons niet wat we in essentie ZIJN en doen dan iets om die gevoelens te sussen. Onze handen nog een keer wassen, of een maaltijd overslaan of nog 10 kilometer lopen. Vervolgens maken we daar een regel van of regels omheen waarvan we geloven dat ze belangrijk zijn voor onze veiligheid en rust. En voor je het weet is er zoiets als een dwangneurose. Moet je van jezelf eindeloos handen wassen, hongeren of hardlopen. Laat je dáár je gevoel van veiligheid en rust vanaf hangen en ga je volkomen voorbij aan het oorspronkelijke gegeven (ons Zijn). We roepen misschien: dat doe ik vanwege mijn OCD/anorexia/fitheid, maar is dat wel zo?
Kun je ook echt, eerlijk en rechtstreeks je doen en laten baseren op het eigenlijke uitgangspunt? De veiligheid en rust die je in essentie al bent? Is het geloof in de regels die daarvoor moeten zorgen niet het paard achter de wagen spannen?
Wie van een medemens houdt en meent een relatie te hebben of ‘in een relatie te zitten’ (heb ik altijd een leuk beeld bij) kan zomaar zeggen: ‘dit doe (of laat) ik omdat ik een relatie heb’, of ‘om de relatie goed te houden’, terwijl je eigenlijk een set regels hebt opgesteld en geloofd en dáár je acties op baseert. In plaats van steeds weer goed te kijken naar de essentie.
Kun je ook echt, eerlijk en rechtstreeks je doen en laten baseren op het eigenlijke uitgangspunt? In dit geval liefde voor elkaar? Is het geloof in de relatieregels die daarvoor moeten zorgen niet het paard achter de wagen spannen?
Dus als je roept: ‘dit doen we vanwege Corona!’ Vraag je dan af of dit wel zo is. In alle eerlijkheid ontdek je dan misschien dat je het doet vanwege geloof in maatregelen (en dat mag hè?) Hetzelfde geldt voor alle andere dingen die je met een ‘goede reden’ meent te MOETEN doen of laten. Blijf even stilstaan, kijk goed en vraag je af: gaat het daadwerkelijk om het oorspronkelijke gegeven, om de essentie? Of om een geloof in de regels die daaromheen zijn verzonnen? Een hemelsbreed verschil. Want het lijkt mij dat je, zodra je je realiseert dat het jou eigenlijk (per ongeluk en in alle onschuld) alleen om de regels gaat, weer de gelegenheid krijgt om te kijken waar het werkelijk om draait. Zo kun je in elk moment weer terugkomen bij de essentie. En doen wat logisch is, zonder te checken met regels. Omdat elke regel ook maar een (vaak totaal niet logische) gedachte is.
Daar wordt het leven zoveel eenvoudiger van. Plus het scheelt een hoop religieuze oorlogen, dwangmatige handelingen, ‘schadelijke’ opvoeddogma’s, voortdurend pleasen en andere bochtenwringerij die het uiteindelijke doel helemaal niet dienen.
Image by Susanne Jutzeler, suju-foto from Pixabay
