Het is een veelvoorkomend en hardnekkig misverstand dat je een robot wordt als er inzicht is in het feit dat wat je ‘ik’ noemt (je lichaam, je rol, je levensverhaal) een illusie is. Er wordt geloofd dat er dan niets meer gevoeld wordt; dat er geen emoties meer zijn en alles afgedaan wordt met ‘het is maar een gedachte’. Elke Shiftdag komt er wel iemand met dit bezwaar/ deze weerstand. In een zin als “ja, maar als ik alles als een illusie zie, dan kan niets me meer schelen! Dan haal ik mijn schouders op bij elk probleem en elk verhaal over ziekte en dood en laat ik mijn kinderen verkommeren!” Een interessante conclusie en vandaag wil ik eens het tegendeel beweren. Kijk je met me mee?
Een robot geeft vooraf geprogrammeerde antwoorden op vragen en vooraf geprogrammeerde reacties op een actie. En wat doen wij, als we nog alles geloven wat we denken en wat ons geleerd is? Precies dat! Spreek het woord ‘kanker’, ‘anorexia’ of ‘overleden kind’ uit en automatisch krijg je ontzetting en angst terug. Meld dat je een diploma hebt gehaald en automatisch komt er een felicitatie. (Ook al heb je dat papiertje onder zware ouderlijke druk en met tegenzin gehaald 🙂 ). Zeg dat je ontslagen bent en er volgt automatisch een mengeling van medelijden en schrik. Of een omdenktip: zie het als een kans! Praat over een probleem en je krijgt haast altijd goede raad of relativering terug. Dat noem ik pas robot zijn! En dan vinden we het ook vaak fijn als onze medemens op dezelfde manier ‘over dingen’ denkt. Zich ook als een robot gedraagt dus. Kijk maar op Facebook naar alle posts met ‘deel als je het hier mee eens bent!’
Nu is het natuurlijk geenszins onze insteek of bedoeling om je ‘andere antwoorden’ in te fluisteren. Jou op een nieuwe manier programmeren is niet onze taak. Dan moet je aan zelfontwikkeling of -verbetering gaan doen en daar is een overvloed van aanbod in. Maar inzicht in hoe leven in de vorm werkt kan er wél voor zorgen dat je geen of veel minder betekenis geeft aan woorden of geen waarde meer hecht aan concepten. In steeds minder gelooft. Dus zul je ‘dingen’ op een andere manier gaan zien. Dat kan ook leiden tot (totaal?) andere gesprekken.
Zonder automatische reacties, maar mét een frisse respons in het moment. En dat kan net zo goed een als ‘bot’ ervaren opmerking zijn die iets losmaakt wat moervast zat, als een stroom van tranen. Het kan even makkelijk een totaal ‘ongepaste’ grap als een compassievolle knuffel worden. Het kan een schaterlach of diepe stilte zijn. Soms een passende actie. Met (diep) inzicht in de werking van de menselijke ervaring word je namelijk helder, liefdevol en ja, in ‘normale’ ogen (robot ogen?) soms onberekenbaar en onaangepast.
