“Is dat een statement?” vraagt de man, terwijl hij wijst naar het kale hoofd van de vrouw. Ze kijkt verbaasd. “Eh… Nee, ik vind het gewoon leuk” antwoordt ze dan, enigszins twijfelend. Het lijkt alsof de man daarop dan weer niet zo goed weet hoe hij moet reageren en al snel druipt hij af.
Deze enigszins ongemakkelijke situatie is in mijn ogen een prachtig voorbeeld van hoe we als mensen eigenlijk het liefst alles betekenis geven. Het fijn in een hokje plaatsen. En als het toevallig niet in een bekend hokje past, dan moeten we blijkbaar op onderzoek uit om te ontdekken in welk hokje het dan past. ‘Vrouw met kaal hoofd’ was voor de vraagsteller blijkbaar potentieel een match met de categorie ‘gekke dingen die mensen doen om een statement te maken’.
Betekenis geven doen we op allerlei momenten en op een breed scala manieren. Zo heb je je misschien wel eens afgevraagd of de lieve glimlach van die leuke meneer of mevrouw betekende dat hij/zij je leuk vond. Of denk je ‘ANWB-koppel’ als je een stel op middelbare leeftijd in matchende fleecetruien voorbij ziet rijden op hun eveneens verdacht veel op elkaar lijkende elektrische fietsen. En word je afgesneden op de snelweg, krijgt dat wellicht de betekenis dat er ook niemand rekening met je houdt.
Het leuke aan deze specifieke situatie is echter dat je hierbij waarschijnlijk (beter) kunt zien hoe arbitrair al dat categoriseren eigenlijk is. De kans is groot dat je kan inzien dat de keuzes die anderen maken over hun haar geen invloed heeft op jouw welzijn. Alleen… dat geldt voor alle voorbeelden die jij en ik kunnen bedenken.
Waarom doen we dan aan dat categoriseren? Ik vermoed dat het iets met veiligheid te maken heeft, zoals wel vaker het geval is bij menselijk gedrag. Iets in de trant van: “Als ik begrijp waarom andere mensen keuzes maken of gedrag vertonen, dan kan ik daar beter op anticiperen en ben ik dus veiliger.”
Dit is gebaseerd op een misverstand, namelijk: het idee dat we veiligheid van buitenaf nodig hebben om oké te zijn. En dat is gewoonweg niet zo.
Je hebt niets van buitenaf nodig om het welzijn te ervaren dat in je zit. Het welzijn waarmee je geboren bent. Zonder te weten in welke categorie de mensen, dingen en situaties in ons leven passen, ben je dus gewoon al oké, gezond en heel.
Zouden we ons dat realiseren, vermoed ik dat we tenminste een stuk van het categoriseren achterwege zouden kunnen laten. Dat is pas een statement! 😉
