De buurman moppert dat er iemand een kras op zijn auto heeft gemaakt en is doorgereden. De vrouw voor je in de rij bij de supermarkt klaagt over dat het te lang duurt. Tijdens het winkelen is je vriendin kwaad dat jullie nu al drie keer aangesproken zijn door straatverkopers.
Helemaal logisch (vindt hij zelf), want dat is gewoon vreselijk asociaal gedrag volgens de geldende sociale normen. De vrouw in de supermarkt vindt haar geklaag vanzelfsprekend omdat ze het zo druk heeft met haar baan, de kinderen en het huishouden en deze kostbare tijd eigenlijk nodig heeft om te koken. Je vriendin praat haar boosheid goed door op te merken dat ze al donateur is van het WNF én de Kankerbestrijding en dat ze dus heus niet gewezen hoeft te worden op andere opties.
Het lijkt alsof we als mensen graag willen onderbouwen wat we zeggen. We leren het belang hiervan op school en hebben het allemaal heel efficiënt toegepast in ons dagelijks leven.
Maar is het wel zo logisch om redenen te bedenken waarom het volstrekt normaal is om iets te denken of te voelen? In de voorbereiding voor een debat of bij het schrijven van een wetenschappelijke tekst is het belangrijk, maar is het dat in het dagelijks leven dan ook meteen?
Nee!
We vormen onze ervaringen helemaal zelf – van begin tot eind. Wij bedenken dat het erg is om een kras op onze auto te hebben, dat het problemen oplevert om een keertje soep uit blik op tafel te zetten als we geen tijd hebben om te koken en dat het een ramp is om een paar keer met een straatverkoper in gesprek te zijn. Ons bewustzijn reageert hier enthousiast op en doet het heel echt lijken.
We gedragen ons vervolgens alsof die ervaring de volledige waarheid is (en vergeten voor het gemak dat we hem net zelf geconstrueerd hebben). En als je je ernaar gedraagt, dan moet je wel weten waarom je dat doet. Denken we.
Dus voelt het logisch om argumenten op te sommen om te onderbouwen waarom je zelfbedachte realiteit klopt, maar… Dat is het niet. Niet als je ziet dat de ervaring zelfbedacht is. Door al dat onderbouwen maken we de situaties groter en groter, waardoor een willekeurige gebeurtenis steeds echter en erger lijkt. Stoppen met deze tijdrovende en vermoeiende gewoonte kan (en mag!).
